Wiele jest w Warszawie miejsc, które pojawiły się dopiero po zakończeniu II Wojny Światowej. Wiekowi mieszkańcy miasta wciąż pamiętają zupełnie inne centrum, bez górującego nad nim Pałacu Kultury i Nauki, a za to z siecią ulic i gąszczem kamieniczek. Bez wątpienia niejeden z nich powiedziałby, iż wówczas okolice Dworca prezentowały się znacznie lepiej. A dziś? Dziś jednym z rozwiązań urbanistycznych, które najbardziej rzuca się tutaj w oczy, jest Plac Defilad.
Wypalony kwartał
Po upadku Powstania Warszawskiego Niemcy okupujący miasto nałożyli na mieszkańców srogie represje, a wiele fragmentów miasta podpalili. Jednym ze zniszczonych w ten sposób kwartałów były okolice Dworca Głównego, które już wcześniej uległy znaczącemu zniszczeniu. Dworzec stanowi bowiem jeden z punktów strategicznych i był celem pierwszych ataków lotniczych. Wiele nalotów skończyło się bombardowaniem nie tylko tego istotnego węzła komunikacyjnego, ale również okolicznych kamieniczek.
Jednak to dopiero ogień strawił centralną część stolicy niemal doszczętnie, pozostawiając pierwsze powojenne władze przed wyborem: odbudowywać tę część w takim samym stylu, jak przed wojną, czy wznieść zupełnie nowe budynki i wytyczyć nowe ulice?
Szybko zapadła decyzja zgodna z oczekiwaniami socrealizmu: spalony kwartał zmienił się w plac budowy, na którym wzniesiony miał zostać Pałac Kultury i Nauki, wzorowany na tych, które jak grzyby po deszczu wyrosły w miastach Związku Radzieckiego. Przed nim, od strony Alei Jerozolimskich, wytyczono ogromny teren Placu Defilad. Idealny do organizowania masowych zgromadzeń, zarówno ze względu na położenie w centrum miasta, jak i bliskość wspomnianego już Pałacu Kultury i Nauki. Bez wątpienia może należeć do tych kontrowersyjnych rozwiązań urbanistycznych, o których przeczytać można między innymi na stronie Kurier Warszawski.
Plac Defilad – założenie urbanistyczne
Na tle innych miejsc w śródmieściu, Plac Defilad wyróżnia się ogromną powierzchnią, liczącą aż 24 ha, a także brakiem wyraźnie wyznaczonych, stałych ciągów dla ruchu kołowego, z wyjątkiem dojazdu do Pałacu Kultury i Nauki.
Na obu krańcach Placu znajdują się stacje I linii metra: od strony Alej Jerozolimskich stacja Centrum, a od strony ul. Świętokrzyskiej – Świętokrzyska.
Ważne wydarzenia
Ze względu na to, iż Plac Defilad został przygotowany z myślą o zgromadzeniach publicznych, w czasie swojej nieco ponad pięćdziesięcioletniej historii nie raz gościł tłumy. Miało to miejsce między innymi niedługo po jego wybudowaniu, w 1956 roku, kiedy odbył się tu wiec Stanisława Gomułki po wybraniu go na I sekretarza KC PZPR. Podczas przemówienia, Gomułka potępił stalinizm i zapowiedział reformy, zmieniające oblicze kraju na bardziej demokratyczne.
Z kolei w 1987 roku, podczas wizyty papieża Jana Pawła II, na Placu Defilad odbyła się msza, kończąca II Krajowy Kongres Eucharystyczny. Podczas mszy papież beatyfikował biskupa Michała Kozala.
Obecnie znajduje się tu parking oraz odbywają się na nim nieliczne imprezy masowe, w tym koncerty sylwestrowe oraz Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Niestety, brakuje jednolitej koncepcji na zagospodarowanie placu.
